Δευτέρα 26 Μαΐου 2008

ΦΟΡΕΣΙΑ - ΕΡΓΑΛΕΙΑ -ΣΚΕΥΗ


Ενδυμασία - Καλλωπισμός

Οι Παλαιοχωρινοί μέχρι το 1880 φορούσαν φουστανέλλες. Μετά συναντάμε τη παραδοσιακή φορεσιά του Παλιοχωρινού.


Φορεσιά ανδρική
Μπενεβρέκι ή σιαγιάνι
είδος βράκας από ύφασμα μάλλινο (δίμυτο) σε χρώμα μαύρο, υφασμένο στον αργαλειό του σπιτιού. Φαρδύ με σέλα που κρέμονταν αρκετά στο πίσω μέρος. Δύο βαθιές τσέπες στα πλάγια, ίδιο μπρος πίσω με μάκρος ως τα παπούτσια. Δένονταν στη μέση με μια λουρίδα από ύφασμα, περασμένη εσωτερικά που με το σφίξιμο σχημάτιζε σούρα.
Φανέλλα
υφαντή η πλεχτή μάλλινη ή μαλλοβάμβακη ίδια χειμώνα καλοκαίρι.
Πουκάμισο
από ύφασμα του αργαλειού κάμποτ γεράνιου.
Βρακί
άσπρο ίδιο σχέδιο με το μπενεβρέκι, μακρύ έδενε πάνω από τον αστράγαλο.
Σκ΄φούνια
(κάλτσες) μάλλινα πλεχτά, σε χρώμα μαύρο καφέ η σιάργκαβου (γκρι).
Βέστα
γιλέκο από ύφασμα χονδρό μάλλινο χωρίς μανίκια. Φοριούνταν πάνω από το πουκάμισο, κούμπωνε στα πλάγια και είχε δυο μεγάλες τσέπες μπροστά.
Ντουλαμάς
φοριούνταν πάνω από τη βέστα, ήταν από το ίδιο ύφασμα χωρίς γιακά και κουμπιά με μάκρος ως τη μέση.
Ζουνάρι
από ύφασμα μάλλινο λεπτό σε χρώμα βυσινί, μακρύ 2,5 περίπου μέτρα και φάρδος 25-30 πόντους.
Τραγιάσκα
σε χρώμα μαύρο ή καφέ με κουμπί στην κορυφή και τρίγωνα κομμάτια, με στρογγυλή ραφή η με πιέτες στο πίσω μέρος οι γιορτινές. Τις φορούσαν χειμώνα-καλοκαίρι.
Παπούτσια
μαύρα φαρδιά χωρίς κορδόνια έμπαιναν και έβγαιναν ελεύθερα.
Κομπολόι
κεχριμπαρένιο από χάντρες σε διάφορα μεγέθη.



Φορεσιά γυναικεία
Φουστάνι
από ύφασμα του αργαλειού (βροχένιο-μεταξωτό) ριγέ ή μονόχρωμο ή κλαδωτό αγοραστό. Το πάνω μέρος στενό εφαρμοστό λίγο πιο κοντό από τη μέση. Χωρίς γιακά κούμπωνε μπροστά ως τη μέση. Το κάτω μέρος μακρύ ως το χώμα με πιέτες που άρχιζαν από τη μέση άνοιγαν κάτω σ΄έναν φαρδύ ποδόγυρο. Η φούστα (το μπόι) μπροστά άφηνε ένα άνοιγμα που το σκέπαζε η ποδιά.
Καβάδι
φόρεμα καπιτονέ μονοκόματο, το φορούσαν οι πιο ηλικιωμένες.
Ποδιά
μάλλινη υφαντή σε διάφορα χρώματα μονόχρωμη η κλαδωτή (καλλιγραφένια) μια πιθαμή κοντύτερη από το φουστάνι.
Κοντογούνι
ζακέτα από ύφασμα μονόχρωμο μάλλινο (ή λούτρο) με γιακά και μακρύ μανίκι, μεσάτο με ζώνη στο πίσω μέρος. Τα μανίκια σχημάτιζαν στους ώμους πιέτες και είχαν στην άκρη όπως και ο γιακάς βελούδο (κατηφέ). Κούμπωνε μπροστά με ένα κουμπί.
Λιμπαντές
γρίζινη κοντή ζακέτα
Γούνα
το επίσημο χειμωνιάτικο ένδυμα. Εξωτερικά είχε μαύρο μάλλινο ύφασμα και εσωτερικά γούνα. Ανοιχτή μπροστά κατέληγε σ΄ένα γύρισμα σ΄όλο το μάκρος και φαινόταν η γούνα.Το μάκρος της πιο κοντό από το φουστάνι.
Καβούκι
είδος φεσιού. Με χρυσοκέντητο «τεπέ» πάνω και κλαδωτό μεταξωτό μαντήλι (σιρβέτα) δεμένο γύρω-γύρω, καρφίτσα στο πλάι και φούντα από συρμάτινη χρυσοκλωστή (κ΄σάφια).
Εσσώρουχα
φανέλλα πλεχτή του αργαλειού. Πουκαμίσα άσπρη μακριά. Από πάνω φούστα λεπτή με κόρφο χωρίς μανίκια. Μία δεύτερη φούστα χονδρή απ΄τη μέση και κάτω, φαρδιά όσο το φουστάνι. Βρακί με τέσσερις βρακοζώνες (κορδόνια) που δένονταν δύο μπροστά, δύο πίσω και άλλα κάτω από τα γόνατα.
Ζώνη
που κούμπωνε με διπλές μπρούτζινες τόκες μπροστά
Σκ΄φούνια
ίδια με τα ανδρικά λίγο μακρύτερα.
Μποτίνια
δετά ή με κούμπωμα και χαμηλό τακούνι.
Χτένισμα
χωρίστρα στη μέση, μία η δύο πλεξούδες που έπεφταν στην πλάτη ή τυλίγονταν κυκλικά στο κεφάλι.
Κοσμήματα
σειρές ντούμπλες ή φλουριά στο στήθος ανάλογα με την οικονομική τους κατάσταση, βραχιόλια και σκουλαρίκια χρυσά.


Εργαλεία - Σκεύη
Αντικείμενα που απεικονίζουν την κοινωνική, οικογενειακή και καθημερινή ζωή. Με τον καιρό κινδυνεύουν να χαθούν, όσα δεν χάθηκαν ήδη, με ζημιά καταλυτική για τη λαογραφία μας.
Γεωργικά - κηπευτικά
: Αλιέτρι, τσ΄κούρι, παλιροκόπους, κλαδιφτήρι, φκιάρι, κασμάς, τσάπη, κουσά, διρπάνι, δικάνη, μπούκλα, δισάκι, φόρτουμα.
Κτηνοτροφικά
: Καρδάρι, γκιούμι, μπακράτσι, κουπάνα, τούντζι, κ’δούνι, ντουμπλιέκι, φούρκα, καπίστρι, τρουβάς.
Μελισσοκομικά
: Κουφίνι, κνάκι,φυσηρό, ίσκνα
Σιδηρουργικά
: Αμόνι, βαριό, μουχάνι
Ξυλουργικά
: Σκιπάρνι, πριόνι, σφυρί, ρουκάνι, σφήνα
Υφαντικά
: Αργαλειός, ρόκα, αδράχτι, σαίτα, μασούρια, σφυντήλι, μιτάρια, αντί, ξυλόχτινου, διασίδι, πατήτρες
Οικιακά σκεύη-αντικείμενα
: Νταβάς, σινί, φαράσι, φουρκάλι, τηγάνι, καδί, σβάνα, πλαστήρι, γκλόστρης, καζάνι, κουπάνα
Είδη επίπλωσης
: Σιντούκι, σουφράς, κουριλού, χρέμι, φανάρι, πιατουθήκη


Δικάνες


Μπούκλα ξύλινη

Στάμνα πήλινη


Τζιγκρίκα


Ανέμη


Αργαλειός


Αντί


Σεντούκι

Τουλούμι για τυρί


Γκ΄δί ξύλινο

Μύλος για άλεσμα καφέ


Αλατοπιπεριέρα


Τέντζιρ΄ς μπακιρένιος


Κατσαρόλα

Μπακράτσι



Καζάνι

Πιατουθήκ΄


Πινακωτή

Κουπάνα ζυμουτ΄κιά

Παλάντζα

Σίδερο

Γκαζόλαμπα





Δεν υπάρχουν σχόλια: